Bài viết được viết bởi Batshop, vui lòng ghi rõ nguồn khi share

Các bộ truyền động sử dụng sên có lẽ đã quá quen thuộc với các bạn rồi, nhưng hôm nay mình sẽ bàn về loại sử dụng dây cuaroa, sau đây mình sẽ gọi là belt cho gọn

Mình vẫn đang ấp ủ ước mơ ráp 1 con MTB Carbon chạy single speed  dùng belt để đi cafe lòng vòng vì những ưu điểm của nó như sạch sẽ, êm ái, ít cần bảo dưỡng, bền vvv... 

I. Belt là gì

Belt là 1 hệ thống truyền động trên xe đạp, trong đó thay vì sử dụng dây sên bằng kim loại, thì nó sử dụng dây curoa bằng nhựa, bên trong được gia cố bằng các sợi carbon để tăng độ bền . Belt chỉ có thể hoạt động trên các bộ group 1x1 ( 1 dĩa 1 líp ). Do đó nó chỉ có thể chạy được single speed, hoặc dùng chung với các bộ Internal Gear Hub hoặc Pinion Gear Box . Các bạn có thể đọc thêm về 2 loại group trên tại đây :

[Bộ truyền động] Pinion Gear Box - Nó là gì ? Ưu và nhược điểm so với Internal Gear Hub
[Bộ truyền động ] Đùm số ( Internal Gear Hub ) là gì - Ưu và nhược điểm của đùm số. Khi nào thì nên dùng đùm số ?

II. Ưu điểm của Belt

1. Ít cần bảo dưỡng, vệ sinh

- Việc bảo dưỡng cần phải làm thường xuyên nhất trên xe đạp, đó là vệ sinh sên, líp và châm nhớt. Thường thì bạn sẽ phải làm việc này sau 100-200km đạp, hoặc sau khi đi trời mưa, đường xấu, sình bùn bám nhiều thì cũng phải làm. Và việc vệ sinh cũng rất lỉnh kỉnh nếu muốn sợi sên, líp, dĩa sạch bóng hoàn toàn. Với bộ group xài belt thì bạn ko cần phải châm nhớt, việc vệ sinh cũng rất nhanh và dễ dàng, chỉ cần lấy nước xịt mạnh cho trôi hết bùn đất là xong

2. Bền hơn

- 1 sợi belt có tuổi thọ gấp 3-5 lần 1 sợi sên tùy loại. Đa số các loại sên sẽ bị mòn, giãn và cần thay sau khoảng 4-5000km. Tuy nhiên 1 sợi belt có thể sử dụng được từ 20.000 đến 30.000km mới phải thay. Ngoài ra bạn cũng ko cần lo lắng về việc phải thay dĩa và líp vì độ mài mòn khi sử dụng belt của 2 bộ phận này rất thấp

3. Sạch hơn

- Không cần châm sên nên belt cũng ko có hiện tượng sợi sên bám bụi, nhớt đen sì dính vào tay chân hoặc quần như dùng sên
- Ngoài ra dây belt cũng ko bị rỉ như sên

4. Êm hơn

- Belt gần như im lặng khi đạp chứ ko kêu xào xào như sên

5. Nhẹ hơn

- 1 sợi dây belt nặng khoảng 80-100gram, trong đó 1 sợi sên nặng tầm 250-350 gram tùy loại. Ngoài ra nếu đi tour xa bạn cũng ko cần phải đem theo masterlink, tool cắt sên, nhớt châm sên khá lỉnh kỉnh. Trong trường hợp lo xa thì bạn đem theo 1 sợi belt nó vẫn nhẹ hơn tất cả đống kia cộng lại

6. Hoạt động đơn giản

- Không có cùi đề, ko có mắt sên, ko có líp. 1 bộ truyền động của belt chỉ gồm : 1 dĩa trước, dây belt, 1 líp sau . Càng đơn giản càng ít hư hỏng. Ngoài ra bạn có thể tăng belt dễ dàng như tăng sên xe máy, hoặc dùng các kit tăng belt tự động gắn vào

7. Hoạt động hiệu quả hơn ở cường độ cao

- Với sợi dây belt luôn thẳng và cố định so với sợi sên phải di chuyển lên xuống dẫn đến hiệu tượng chéo sên thì dây belt hoạt động hiệu quả và cho hiệu suất tốt hơn sên, đặc biệt với cường độ cao

Trang Friction Facts đã tiến hành test hiệu suất giữa belt và sên và có được kết quả sau :

Ở công suất 100 watt :
- Belt mất 2.45 watt ( hiệu suất 97.55 % )
- Sên mất 1.5 watt ( hiệu suất 98.5 % )

Ở công suất 150 watt :
- Belt mất 2.45 watt ( hiệu suất 97.55 % )
- Sên mất 2 watt ( hiệu suất 98% )

Ở công suất 208 watt :
- Belt mất 2.45 watt ( hiệu suất 97.55 % ) 
- Sên mất 2.43 watt ( hiệu suất 97.57 % )

Từ mức 212 watt trở lên thì hiệu suất của sên bắt đầu giảm so với belt .

NHững con số này hơi khô khan và khó hiểu, nên mình sẽ giải thích cho các bạn dễ hiểu hơn :
- Dây belt là cố định, do nó là 1 vòng tròn đồng nhất, do đó nó ko giãn cho dù bạn có đạp mạnh hay đạp nhẹ ( nó chỉ giãn theo thời gian ) , do đó hiệu suất của belt là cố định ( 97.55% )
- Dây sên là gồm nhiều mắt sên nối lại với nhau . Do đó khi bạn đạp càng mạnh ( lực tác động lên pedal càng lớn ) thì dây sên nó bắt đầu bị giãn ( các mắt sên bị căng ra ngay thời điểm đó ) , dẫn đến hiệu suất giảm dần 

8. Belt nhìn gọn gàng và đẹp, lại có thể thay đổi màu belt tùy theo tâm trạng

Không như sên thường chỉ có vài màu như Bạc / Vàng , bạn có thể mua dây belt nhiều màu để thể hiện giới tính thật của mình
Ngoài ra các bộ truyền động xài dây belt nhìn cũng gọn gàng và đẹp hơn xài sên .

III. Nhược điểm của Belt

1. Kén sườn / Group / Đùm

- Belt chỉ có thể chạy trên hệ truyền động 1x1 ( 1 dĩa - 1 líp ). Do đó bạn chỉ có thể chạy belt ở chế độ single speed, hoặc sử dụng các bộ IGH và PGB ( đã nhắc đến ở trên ) nếu muốn chạy nhiều tốc độ
- Những sườn sử dụng belt phải có thiết kế dropout dạng trượt để lắp hệ thống belt, lí do là belt nó ko tự căng được như sên mà bạn sẽ phải căng belt thủ công ( tương tự như căng sên trên xe máy )

Dropout các sườn sử dụng belt / single speed

Khi belt có hiện tượng giãn thì bạn phải canh lại 2 con ốc 2 bên để nó căng dây belt ra
- Ngoài ra đùm cho hệ single speed nó cũng sẽ khác đùm thường và khó tìm hơn, xong bạn lại phải thay cái cối dùng cho belt

Đùm single speed, thường thì nó xài cối líp cho sên

Bạn cần phải thay cối cho belt thì mới dùng được

2. Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn

- Tại sao mình ko nói Belt mắc hay rẻ hơn sên, vì 1 bộ belt bạn mua lúc đầu giá có thể cao, tuy nhiên xét về độ hao mòn khi sử dụng thì belt lại thấp hơn sên nhiều. Cái duy nhất bạn phải thay là sợi belt trong khi sên thì nó hao mòn từ sên, líp, dĩa. Và 1 sợi belt cũng có thời gian sử dụng lâu hơn sên nhiều

- Khuyết điểm duy nhất là nếu muốn có 1 bộ truyền động nhiều tốc độ, thì bạn phải đầu tư bộ group IGH hoặc PGB, và giá của nó thì gấp nhiều lần 1 bộ group bình thường

3. Khó tìm phụ tùng thay thế

- Dù 1 bộ belt nó rất bền và ít xảy ra khả năng hư hỏng, nhưng trong trường hợp bị hư thì gần như bạn ko thể tìm dc hàng thay thế ( ở VN )

4. Không sửa chữa được

- Dây belt nó ko hư, nhưng 1 khi nó đã hư ( đứt ) thì bạn chỉ có bỏ, thay dây mới. Không thể nối được như dây sên. Bạn cũng ko thể nào tìm dc 1 nơi bán dây belt dọc đường như sên, nên nếu đi xa thì tốt nhất nên thủ theo 1 sợi belt sơ cua

5. Hiệu suất thấp hơn sên khi đạp tà tà 

- Đã phân tích ở trên, ở công suất dưới 212 watt thì hiệu suất của belt thấp hơn sên

6. Ảnh hưởng tới đùm và trục giữa

- Độ căng của dây belt lớn hơn độ căng của sên. Do đó lực tác độ vào đùm và trục giữa cũng lớn hơn, dẫn đến các bạc đạn bên trong bị mòn nhanh hơn khi bạn dùng sên.

7. DÂy belt có kích thước cố định

- Không như sên bạn có thể dễ dàng thay đổi chiều dài bằng cách cắt hoặc nối thêm mắt sên, độ dài dây belt là cố định. Do đó bạn phải ước lượng được độ dài dây belt để mua líp / dĩa cho thích hợp, và mua là xài luôn chứ ko thay đổi được. VD cho dễ hiểu là bạn muốn đi dĩa trước 32 răng, líp sau 10 răng, bạn phải lựa loại belt có độ dài thích hợp ( dĩ nhiên là có thể tăng giảm được chút ít nhờ vào dropout phía sau ). Tuy nhiên sau này nếu hứng lên muốn đi dĩa to hơn như 38 hoặc 40, thì bạn phải mua 1 sợi belt khác có độ dài hơn chứ ko dùng dc sợi belt cũ

8. Có thể bị cạ bánh nếu đi bánh lớn

- Do dây belt có bề ngang lớn hơn dây sên, nên nếu đi bánh hông to thì có thể bị cạ bánh

9. Không tương thích với các dòng full-supension

- Do độ căng dây belt là cố định, trong khi đó các dòng full-supension ( sử dụng nhún giữa ) khi nhún nó sẽ thay đổi chiều dài của gióng sau, dẫn đến dây belt có thể bị chùn lại hoặc bị căng hơn, do đó belt ko dùng được cho các dòng full-supension

Cách khắc phục là lắp thêm hệ thống tăng belt tự động như hình