Đầu tiên phải nói về khung sườn, vì đa số các thông số kỹ thuật nó sẽ liên quan trực tiếp đến cái sườn, và bạn có thể thay cái gì khác chứ thay sườn là thay nguyên xe rồi

Và khung sườn thông số quan trọng đầu tiên, đó là kích thước ( size ). Mỗi hãng sẽ có size chart khác nhau nên bạn cần tham khảo size chart của hãng hoặc chính xác nhất là chạy thử xem có đúng size của mình hay không

\

VD như đây là size chart của Specialized  Chisel
Chi tiết hơn thì tham khảo geometry


1 cái xe, điều đầu tiên quan trọng nhất, là nó phải đúng size đã, sau đó mới tính tiếp
Giờ mình sẽ đi vào chi tiết các thông số kỹ thuật trên sườn xe cũng như các bộ phận khác

 

Số 1: Khu vực dàn đầu, sẽ gồm potang, ghidong, chén cổ
- Chén cổ : Xác định bằng thông số đo lọt lòng của phía trên và phía dưới của ống cổ.
VD 44-44 là đường kính trên 44mm, đường kính dưới 44mm . 44-56 là đường kính trên 44 , đường kính dưới 56mm

VD như đây là phuộc có cổ 44-44, sử dụng chén cổ 44-44
Đường kính chén cổ này nó sẽ liên quan đến cổ phuộc
- Chén cổ dưới có kích thước dưới 44 sẽ dùng phuộc cổ thẳng 
- Chén cổ dưới có kích thước trên 44 có thể dùng phuộc cổ thẳng hoặc cổ nở ( tapered )
- Sườn đi được phuộc cổ nở có thể đi được phuộc cổ thẳng và cổ nở
- Sườn có ống cổ 44-44 có thể đi được phuộc cổ thẳng ( dùng chén cổ trong ) hoặc phuộc cổ nở ( dùng chén ngoài )

VD như ống sườn của LKLM Muskeeter và BlackSnow Karakoram đều là 44-44 nhưng phuộc con LKLM là cổ thẳng nên dùng chén trong, còn con BS dùng cổ nở nên dùng chén ngoài ( có thêm cái vòng đen ở dưới ). Những cái này mình sẽ nói chi tiết hơn ở phần phuộc
Chén cổ sẽ có loại xài vòng bi, hoặc xài vòng bạc đạn

Hình standard là dùng vòng bi, còn 2 hình integrated và internal là dùng bạc đạn
Do đó khi ghé sốp mua chén cổ, quý khách vui lòng nói rõ thông số chén, chứ chỉ nói là mua chén cổ thì chủ sốp sẽ đực mặt ra mà nhìn vì ko biết bán chén nào. chén cổ nó cả mấy chục loại lận
 

VD như đây là những loại chén cổ shop mình có, còn những loại ko có thì hằng hà sa số

Potang ( stem )

Các thông số của 1 potang xe đạp sẽ gồm có :
- Đường kính phuộc : thông dụng là 28.6
- Đường kính ghidong : thông dụng là 2 chuẩn 25.4 và 31.8 , 1 số dòng downhill sẽ dùng chuẩn 35mm. Hiện nay phổ biến nhất là 31.8
- Chiều dài potang : như trong hình là 75mm, được xác định bằng tâm của trục bắt phuộc và tâm của trục bắt ghidong
- Góc nghiêng : như trong hình là 15 độ
- Lực xiết ốc : như trong hình là 7.8 Nm
+ Potang to có thể dùng với ghidong nhỏ hơn thông qua spacer : VD ghidong 25.4 có thể gắn spacer để gắn với potang 31.8 hoặc ghidong 31.8 có thể gắn spacer để gắn với potang 35mm. còn ngược lại thì ko dc
+ Potang có thể lắp theo 2 chiều : chĩa lên hoặc chĩa xuống, tùy theo nhu cầu muốn ghidong cao lên hoặc thấp xuống
 

Ghidong :

Ghidong flat nó sẽ có các thông số :
- Đường kính ghidong chỗ bắt potang
- Rise : độ cao của ghidong, tính bằng tâm của chỗ thấp nhất đến tâm của chỗ cao nhất
- Upsweep : góc rise của ghidong
- Backsweep : Góc back của ghidong

Ghidong dropbar thì sẽ có các thông số :
- Đường kính ghidong chỗ bắt potang
- Chiều dài trong : W1
- Chiều dài ngoài : W2
- Reach : độ dài của tay nắm
- Drop : độ cao của tay nắm
- Sweep : Góc xéo của tay nắm

2. Phuộc xe

- Phuộc xe nó sẽ chia ra làm 2 loại là phuộc nhún và phuộc cứng
- Về cổ phuộc nó sẽ chia ra làm 2 loại là phuộc cổ thẳng ( straight  ) và phuộc cổ nở ( tapered )

Bên trái là phuộc cổ thẳng và bên phải là phuộc cổ nở
Cả 2 đều có đường kính phía trên ( bắt vào potang ) là 28.6 . Còn phía dưới của phuộc cổ thẳng sẽ là 30mm , còn cổ nở là 39.8
Từ phuộc cổ thẳng có thể gắn spacer để chuyển thành phuộc cổ nở, còn ngược lại thì không được
Khi mua 1 cây phuộc bạn sẽ cần chú ý các thông số sau :
- Cổ thẳng hay cổ nở ( liên quan tới sườn )
- Đường kính bánh ( liên quan tới sườn )
- Hành trình phuộc ( liên quan tới sườn )
- Chuẩn ti ( liên quan tới đùm ) : Hiện có 4 chuẩn, đó là 9x100 / 15x100 / 15x110 và 12x100 . Từ 15x100 có thể gắn spacer để lên 15x110, còn ngược lại là ko dc . 
- Chuẩn thắng ( liên quan tới thắng ) : Hiện đang có 3 chuẩn thắng đó là IS / PM ( Postmount ) / FM ( Flatmount )

Chuẩn IS : Thường thấy trên sườn thép / touring

Chuẩn PM, thường thấy trên MTB

Chuẩn flatmount : Thường thấy trên road / gravel
Tin vui là hiện nay sốp đã có đủ các loại cầu chuyển để chuyển dc hết các loại thắng sang sườn / phuộc, chứ xưa mà đụng vô flatmount kiếm cầu thắng đỏ mắt ko ra

https://batshop.vn/blogs/news-review/thang-cung-tim-hieu-ve-cac-loai-ngam-bat-thang-dia-xe-dap-va-cau-chu về các loại cầu thắng và chuẩn thắng các bạn có thể đọc thêm tại đây

3. Thắng xe :
- Như đã nói ở trên , có 3 loại ngàm thắng là IS / PM / FM
- Ngoài còn cần lưu ý đó là :
+ Bố thắng : phải mua đúng loại bố thắng thì mới nhét vô dc
+ Bố thắng nó sẽ chia ra làm 3 loại tùy vào chất liêu bố : Resin ( nhựa ) / Semi ( kết hợp giữa nhựa và bột kim loại ) / Metal ( bố bột kim loại ). Cái này nó sẽ liên quan tới dĩa thắng
Những dĩa thắng có khắc chữ Resin only thì chỉ dùng với bố Resin
+ Dầu thắng : Hiện có 2 loại dầu là dầu khoáng ( Mineral, trong đó chia ra Mineral cho Shimano và Magura ), thứ 2 là dầu DOT. Thông tin dầu thắng thường sẽ được in ngay trên thắng hoặc ko có thể có hỏi chị google

4. Dĩa thắng
- Dĩa thắng thì bạn sẽ cần quan tâm các thông số sau :
+ Đường kính dĩa thắng : Hiện có 4 chuẩn là 140mm / 160mm / 180mm / 203mm. Đường kính dĩa này sẽ liên quan tới sườn và phuộc
+ Chuẩn bắt dĩa : Hiện có 2 chuẩn là 6 ốc và centerlock, cái này sẽ liên qua tới đùm

+ Loại bố thắng : đã nói ở trên

5+ 6 Giò dĩa + dĩa + BB
Đây là 1 thứ rất phức tạp vì nó liên quan tới nhiều thứ và nhiều chuẩn, và mỗi chuẩn đều ko gắn dc cho nhau nên các bạn phải lưu ý mua đúng, mình đã gặp rất nhiều trường hợp các bạn mua sai BB / dĩa, giò xong về ko gắn dc
Các lưu ý khi chọn mua giò / dĩa / BB
- Về thiết kế BB ( trục giữa ) : hiện nay có 2 loại là BB rỗng và BB cốt vuông

Ở trên là BB cốt vuông , ở dưới là BB cốt rỗng

BB cốt vuông nó loại chia ra nhiều loại, dựa vào hình dạng trục, và nó lại chia ra làm nhiều size, dựa vào chiều ngang BB

BB cốt rỗng thì dựa vào cách lắp nó sẽ chia làm 2 loại : Đó là BB vặn hoặc BB ép , cái này liên quan tới sườn

BB vặn thì nó sẽ vặn ren vào sườn, còn BB ép nó sẽ dùng cảo ép vào sườn
BB vặn nó có chia ren trái và ren phải, sốp đã từng chứng kiến 1 thanh niên mắm môi mắm lợi xiết BB xong mới biết là xiết lộn bên, may mà còn taro lại được cứu được cái sườn
 

Về kích thước ( bề ngang ) thì BB vặn sẽ có kích thước 68-73 ( tức là gắn được cho các sườn có bề ngang chỗ lắp BB là từ 68mm đến 73mm ), thường BB vặn nó sẽ cho bạn 3 vòng chêm để điều chỉnh kích thước
Còn BB ép nó sẽ có kích thước 86.5 hoặc 89.5-92 tùy sườn Road hay MTB

Nhưng nó còn 1 thông số nữa, đó là đường kính của trục giò :

Chuẩn Shimano và SRAM GXP đường kính trục giò là 24mm

Nhưng chuẩn SRAM DUB nó xài trục giò đường kính 29mm
Do đó những giò xài chuẩn DUB 29mm sẽ ko gắn dc cho BB 24mm và ngược lại

Giờ chúng ta sẽ đi đến dĩa. Hầu hết các giò dĩa đời mới đều thiết kế để thay dĩa 1 cách dễ dàng, nhưng vấn đề là mua đúng dĩa cho cái giò đó thì ko hề dễ dàng
Hiện chuẩn dĩa mình sẽ tạm chia ra thành 2 loại là loại bắt ốc ( BCD ) và loại gắn trực tiếp ( direct mount )

Loại bắt ốc thì nó sẽ xác định bằng khoảng cách giữa 2 lỗ bắt ốc, nó sẽ có các chuẩn : BCD110 / BCD104 / BCD96 / BCD68 . Nếu dĩa bạn đang đi BCD104 thì muốn thay dĩa phải mua đúng BCD104 mới gắn vào dc
Và 1 cái rất dễ gây nhầm lẫn khi mua dĩa của Shimano, đó là BCD96 , cùng là BCD96 nhưng nó lại chia ra 2 loại là 96 vuông và 96 chữ nhật . Trong đó 96 vuông là BCD dành cho các giò 2/ 3 dĩa 104 ( dĩa ngoài 104 , dĩa trong 96 ), còn 96 chữ nhật lại dành cho các dòng giò M4100 / M5100

Cái thứ 2 là chuẩn mới bây giờ gọi là direct mount, nó lại chia ra 2 loại 1 của Shimano, 1 của SRAM
Chuẩn của SRAM nó sẽ xiết dĩa bằng 3 con ốc phía trong, đầu ốc là đầu T25 hoặc lục giác

Còn của Shimano nó sẽ dùng 1 cái lockring để khóa lại và sẽ cần tool cảo để tháo ra
2 loại này thoạt nhìn khá giống nhau nhưng ko gắn chung cho nhau dc, do đó khi mua dĩa bạn phải xác định là cái giò mình đang xài SRAM direct mount hay Shimano direct mount thì mới mua dc

Cái thứ 3, đó là offset của dĩa, hiện nay có 3 loại offset là 1mm / 3mm / 6mm 

Offset 6mm sẽ dành cho các sườn nonboost, còn offset 3mm sẽ dành cho các sườn boost, còn offset 1mm sẽ dành cho các bạn muốn đi dĩa lớn hơn mà ko cạ vào sườn. Chọn đúng offset dĩa sẽ hạn chế được tình trạng chéo sên

Và 1 lưu ý nữa khi mua dĩa thay thế, đó lại bạn phải chú ý đến kích thước dĩa. Những sườn MTB thường nó ko thiết kế để đi dĩa lớn mà chỉ tầm dĩa 36-34 trở xuống, nếu mua dĩa lớn quá gắn vào thì nó sẽ bị cạ vào sườn. mình đã gặp rất nhiều bạn qua đòi gắn dĩa 38 , 40 cho mấy con MTB nhưng đa số sườn MTB nó ko thiết kế để làm chuyện đó. 
+ Lưu ý là khi gắn pedal vào giò nó có phân biệt pedal trái và pedal phải ( thường nó sẽ in R hoặc L lên trên thân pedal tương đương với Phải hoặc Trái, thằng ác ôn nào ko in thì chịu khó lấy tay vặn vô thử ăn vài ren rồi hãy xiết nha các mẹ )

7. Sên + líp + cùi đề

- Sên nào thì đi với líp đó, sên 8 thì đi với líp 8, sên 9 thì đi với líp 9, ko gắn ngược lại được, tương tự cho masterlink
- Sên líp ko phân biệt hãng, miễn cùng tốc độ là đi được
- Líp liên quan đến cùi đề . cùi đề liên quan đến tay bấm :
+ Cùi đề phải tương ứng với líp, VD cùi đề 8 đi với líp 8, cùi đề 10 đi với líp 10
+ 1 số cùi đề hỗ trợ đi dc 2 loại như M5120 đi dc với líp 10/11 
+ Cùi đề có loại dài và ngắn, loại dài sẽ hỗ trợ líp lớn, loại ngắn thì líp nhỏ. VD cùng là cùi đề dòng M51 nhưng cùi M5100 đi được líp 51, còn cùi M5120 chỉ đi được líp 42 tối đa
+ Tay bấm và cùi đề phải cùng tỉ số kéo cáp, như Shimano là tỉ số 1:2 , còn SRAM là tỉ số 1:1 . Do đó tay Shimano ko đi với cùi đề SRAM dc và ngược lại
- Chuẩn cối líp : Liên quan tới đùm, sẽ nói ở bên dưới

8. Đùm

- Đây cũng là 1 phụ tùng rất dễ nhầm vì nó có rất nhiều thông số cần phải chú ý :
+ Kích thước đùm : Hiện đang có các chuẩn
Đùm trước : liên quan tới phuộc
- 9x100
- 12x100
- 15x100
- 15x110
Đùm sau : liên quan tới sườn
- 10x135 hoặc 10x130
- 12x142
- 12x148
- 10x141

+ Chuẩn cối: hiện nay đang có các chuẩn :
- HG : Dùng cho líp Shimano từ 11s trở xuống ( dòng MTB ), hoặc SRAM 12 SX / NX. Lưu ý nếu dùng líp road thì chuẩn HG chỉ gắn được líp 10 trở xuống
- HGR : Gắn líp 11/12 road chuẩn Shimano 
- XD : Dùng cho líp SRAM 12s ( MTB )
- XDR : Dùng cho líp SRAM 11/12s Road
- MS : Dùng cho líp Shimano 12s

Hiện nay đa số các dòng đùm đã hỗ trợ thay cối, tuy nhiên bạn phải mua đúng cối thì mới lắp được, đúng ở đây là đúng hãng, đúng model. VD như cối Koozer thì ko thể gắn vào đùm ARC, và cối ARC MT006 thì ko thể gắn vào đùm ARC MT009

+ số chân căm : liên quan tới niềng. VD đùm 28 lỗ căm thì phải đi với niềng 28 lỗ
+ loại đầu căm : hiện có 2 loại đầu căm là căm thẳng ( straigh pull ) và căm móc J hook

Phía trên là căm móc, còn phía dưới là căm thẳng, ko bẻ căm thẳng thành căm móc hoặc căm móc thành căm thẳng dc nha mấy má ( sốp đã thấy có người làm rồi )

Đây là đùm xài căm thẳng

Còn đây là đùm xài căm móc

Còn 1 cái nữa, đó là chuẩn thắng của đùm
- Đùm thắng dĩa thì đi dc niềng thắng dĩa và thắng vành, ngược lại thì ko dc
- Đùm thắng dĩa chia ra làm 2 loại, là đùm 6 ốc và đùm centerlock

Đùm 6 ốc

Đùm centerlock

9 + 13 : Vỏ + ruột + Niềng + Căm

Vỏ liên quan tới niềng, niềng liên quan tới căm , niềng liên quan tới sườn
- Nếu đi đúng thông số thì Sườn 29 đi với bánh 29, tương tự với 27.5 / 26 / 700
- Gắn bánh nhỏ hơn sườn thì vẫn chạy được, nhưng cái xe nhìn sẽ bị nhỏ và thấp, VD gắn bánh 27.5 vào sườn 29
- Gắn bánh lớn hơn vào sườn thì có khả năng là vẫn được, nhưng phải đi vỏ nhỏ lại. VD gắn bánh 29 vào sườn 27.5 thì phải đi vỏ nhỏ tầm dưới 2.0 và lúc đó vỏ nó sẽ sát sườn . Cái này thì tùy sườn chứ ko phải sườn nào cũng gắn được
- Bề ngang vỏ phải tương ứng với bề ngang niềng

VD như niềng có bề ngang lọt lòng là 13-15mm thì đi vỏ có bề ngang 23c
Niềng có bề ngang lọt lòng là 15mm thì đi được vỏ có bề ngang 23-25c
Phải đi đúng thông số vì nếu đi cái vỏ quá to so với cái niềng thì có khả năng bung vỏ khỏi niềng, nhất là khi quẹo cua. Còn đi vỏ quá nhỏ so với niềng thì cái vỏ ko ôm vô hết cái niềng dc cũng có khả năng bung
+ Ruột xe : Cần mua ruột đúng với thông số của vỏ . VD như vỏ bạn đang là 29 2.0 thì cái ruột ghi 29 1.75- 2.4 là xài được, vì con số 2.0 nó nằm giữa mức cho phép của cái ruột là 1.75 và 2.4
1 lưu ý nữa khi mua ruột là loại van ruột cần đúng với niềng, cũng như chiều cao van phải thò ra khỏi niềng ít nhất 2cm thì mới dễ bơm dc
Hiện có 2 loại đầu van là van Pháp ( Presta ) hay còn gọi là van gạo, van xe máy và Van Mỹ ( Schrader ) hay còn gọi là Van Mỹ, Van xe máy
+ 1 lưu ý nữa là khi bơm bánh xe, cần chú ý đến thông số áp suất, thường là PSI hoặc BAR, nó sẽ in trực tiếp trên vỏ. VD vỏ ghi Max là 60 PSI thì bạn chỉ nên bơm tầm 50-55 thôi, tôi từng chứng kiến 1 thanh niên chủ sốp bơm max PSI xong để xe ngoài nắng nó nổ 1 phát tét cả vỏ lẫn ruột rồi
+ Lưu ý nữa là vỏ có chiều, thường nó sẽ kí hiệu bằng dấu mũi tên và có chữ Rotation, còn thằng ác ôn nào ko in thì bạn có thể nhìn chiều gai, nguyên tắc là chiều gai nó luôn hướng về phía trước

- Ruột van Pháp có thể bỏ vào niềng van Mỹ xài tạm, ngược lại thì ko dc
- Những loại niềng cao thì phải mua ruột van dài hơn, chứ ko là ko bơm được

Như niềng mà cao 45mm mà mua ruột van 48mm là khỏi bơm luôn, ít nhất phải 65 hoặc 80mm
 

10. Cốt yên :
- Đường kính cốt yên, nó sẽ liên quan tới sườn và khóa cốt yên
- Hiện có các chuẩn cốt yên thông dụng là : 25.4 / 27.2 / 28.6 / 30.9 / 31.6 và 33.9
- Đường kính này được xác định bằng cách đo lọt lòng ống cốt yên trên sườn
- Có thể đi cốt yên nhỏ hơn sườn bằng cách chêm spacer, ngược lại thì không được

- Cốt yên có 2 thông số là đường kính và chiều dài. Phần chiều dài nếu dài quá có thể cắt ngắn, tuy nhiên nguyên tắc gắn cốt yên là mức min insert nó phải nằm dưới ống sườn. Các cốt yên thường sẽ có in mức min insert trên đó

Còn nếu ko có thì cốt yên phải nằm qua đoạn ngã 3 của ống sườn ít nhất 2-3cm vì đây là điểm chịu lực trên sườn

Tạm thời nhớ dc đến đây, nếu nhớ ra dc gì thêm thì sốp sẽ bổ sung ạ